“Scam là gì?” – câu hỏi tưởng chừng đơn giản nhưng lại chứa đựng một vấn đề nan giải trong thời đại số hiện nay. Scam, hay còn gọi là lừa đảo, không chỉ đơn thuần là việc chiếm đoạt tiền bạc mà còn là sự xâm phạm nghiêm trọng đến quyền lợi, tài sản và thậm chí cả tinh thần của người dân. Từ những chiêu trò tinh vi trên mạng xã hội cho đến những cuộc gọi giả mạo mạo danh cơ quan chức năng, scam đang ngày càng trở nên phổ biến và tinh vi hơn, đòi hỏi mỗi người dân cần trang bị kiến thức và kỹ năng để bảo vệ chính mình. Bài viết này sẽ đi sâu vào tìm hiểu khái niệm scam, phân tích các hình thức lừa đảo phổ biến, đồng thời cung cấp những lời khuyên hữu ích để bạn có thể tự bảo vệ mình trước những nguy cơ tiềm ẩn này.
Scam là gì?
“Scam” là một từ tiếng Anh, có nghĩa là “lừa đảo”. Thuật ngữ này được dùng để chỉ những hành vi gian lận, lừa dối của các cá nhân hoặc tổ chức nhằm chiếm đoạt tài sản hoặc lợi ích từ người khác.
Với sự phát triển của internet, mạng lưới kết nối toàn cầu đã tạo ra cơ hội cho nhiều hình thức Scam tinh vi, khó phát hiện từ các Scammer (kẻ lừa đảo) trong và ngoài nước.
Scam là gì?
Các loại hình Scam phổ biến trên mạng
Có hai loại Scam chính mà bạn cần nắm rõ: Scam online và Scam offline.
Scam online
Đây là hình thức lừa đảo phổ biến mà chúng ta thường gặp trên mạng. Các loại Scam online có thể bao gồm:
-
Lừa đảo qua Email: Scammer gửi những email yêu cầu bạn cung cấp thông tin cá nhân, chẳng hạn như: “Ngân hàng cần xác minh thông tin, vui lòng nhấn vào đường link để đăng nhập”. Những email này thường có địa chỉ giả mạo gần giống với các công ty thực sự như: [email protected], [email protected],…
-
Hack Facebook: Kẻ lừa đảo hack tài khoản Facebook của người dùng và sử dụng tài khoản đó để nhắn tin cho bạn bè, xin mượn tiền hoặc gửi các liên kết giả mạo nhằm chiếm đoạt thông tin cá nhân của họ.
-
Tạo website giả mạo: Scammer thiết lập website giả, thiết kế giống hệt với các trang web nổi tiếng. Sau đó, họ tối ưu SEO để đẩy website giả lên các vị trí cao trong kết quả tìm kiếm. Kẻ lừa đảo sẽ dụ nạn nhân đăng nhập vào website giả, từ đó chiếm đoạt thông tin cá nhân.
-
Mạo danh tên, thương hiệu: Kẻ lừa đảo tạo tài khoản mạng xã hội giả có tên giống hoặc gần giống với các thương hiệu nổi tiếng. Nếu không kiểm tra kỹ thông tin, bạn rất dễ bị lừa.
-
Bán hàng không đúng quảng cáo: Mua sắm online ngày nay rất tiện lợi nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Sản phẩm bạn nhận được có thể không giống với hình ảnh quảng cáo, gây mất tiền oan và nhận hàng kém chất lượng.
-
Lừa đảo quyên góp từ thiện: Đôi khi bạn sẽ thấy những bài đăng trên mạng xã hội yêu cầu quyên góp cho các hoàn cảnh khó khăn. Rất có thể đây là chiêu trò lừa đảo lợi dụng lòng tốt của người khác. Nếu muốn giúp đỡ, hãy kiểm tra kỹ thông tin và trực tiếp đến nơi để xác thực.
Scam online
Scam offline
Đây là loại hình lừa đảo xuất hiện từ lâu trước khi công nghệ số phát triển. Các kẻ lừa đảo thường đánh vào sự tin tưởng của con người, khiến nạn nhân dễ dàng bị lừa và không thể liên lạc lại với chúng sau khi đã thực hiện xong hành vi lừa đảo.
Cách nhận biết một Scam
Kẻ lừa đảo ngày càng trở nên tinh vi và sáng tạo hơn với nhiều chiêu trò, dù bạn có cẩn thận đến đâu, nếu không chú ý kỹ, bạn vẫn có thể dễ dàng trở thành nạn nhân của Scam.
Khi lướt web, nếu bạn thấy xuất hiện các thông báo như: “Bạn đã trúng thưởng iPhone!”, “Bạn là người thứ 10.000 truy cập vào website, nhận ngay phần quà đặc biệt!”,… thì đây chính là một trong những hình thức Scam phổ biến.
Ngoài ra, nếu bạn truy cập vào một website mà không thấy bất kỳ thông tin gì về địa chỉ trụ sở, mã số thuế, tên công ty đại diện, hay chứng nhận từ Bộ Công Thương, rất có thể đó là website giả mạo.
Cách nhận biết một Scam
Cách phòng tránh Scam
Cách hiệu quả nhất để phòng tránh Scam là luôn cẩn trọng, suy nghĩ kỹ trước khi hành động và không vội vàng nghe theo lời khuyên từ người lạ.
Dưới đây là một số biện pháp giúp bạn tránh bị Scam:
- Tìm kiếm sự giúp đỡ từ người thứ ba uy tín để làm trung gian trong các giao dịch với người lạ.
- Kiểm tra kỹ thông tin về trang web trước khi đăng nhập.
- Khi mua hàng online, hãy tham khảo đánh giá của khách hàng. Nếu cửa hàng có nhiều phản hồi tích cực, bạn có thể yên tâm hơn.
- Mua sắm từ những nơi uy tín, được đánh giá tốt trên các trang Review hoặc từ cộng đồng.
- Tránh cung cấp thông tin cá nhân quan trọng cho người lạ.
- Thiết lập biện pháp bảo mật đa lớp theo yêu cầu của nhà phát hành để bảo vệ thông tin của bạn.
- Không nhấn vào các liên kết lạ được gửi đến và tránh truy cập các trang web yêu cầu đăng nhập tài khoản cá nhân.
Kết luận
Scam là gì? Đó không chỉ là một thuật ngữ mà là một vấn nạn xã hội đòi hỏi sự cảnh giác và hành động từ phía mỗi cá nhân và toàn xã hội. Việc trang bị kiến thức, kỹ năng phòng ngừa, cộng với sự quyết liệt của cơ quan chức năng trong công tác điều tra, xử lý, mới có thể giảm thiểu tối đa tác hại của các hoạt động lừa đảo. Hãy luôn tỉnh táo, cẩn trọng và tự bảo vệ mình trước những thủ đoạn tinh vi của kẻ xấu. An toàn thông tin cá nhân và tài sản chính là trách nhiệm của mỗi người dân trong thời đại số.